10.05.2016 Papa Wemba (Jules Shungu Wembadio Pene Kikumba) urodził się 14 czerwca 1949 w Lubefu w Demokratycznej Republice Konga zmarł 24 kwietnia 2016 w Abidżanie na Wybrzeżu Kości Słoniowej. Był kompozytorem i jednym z najbardziej rozpoznawalnych muzyków w Afryce. Nazywano go "King Rhumba Rock". Niektórzy uznają go za pioniera muzyki kubańskiej.
Papa Wemba był i nadal jest niezwykle ważną postacią dla Kongijczyków. Świadczy o tym ożywienie polityczne jakie wywołała jego śmierć oraz doniosłość tego wydarzenia, które przybrało charakter rytuału politycznego. Od 24 kwietnia w tamtejszych mediach nieustannie pisze się o śmierci Papy Wemba i różnych uroczystościach mu towarzyszących. Co więcej, wydarzenie to przybrało wymiar polityczny. Informacje na temat śmierci Papy Wemba można było znaleźć na stronach głównych partii politycznych jak PPRD (People's Party for Reconstruction and Democracy). Również politycy nie stronili od komentarzy i wykorzystywania w tym wypadku zbiorowej pamięci, tożsamości kulturowej i symboliki jaką tworzył Wemba.
Kongijscy politycy słusznie przewidzieli, że manipulacja wydarzeniami związanymi z kultem tak ważnej postaci przyniesie poruszenie społeczne, co za tym idzie przeniesienie ciała Papy Wemba do Demokratycznej Republiki Konga stało się polem przepychanek pomiędzy prezydentem Josephem Kabilą i byłym gubernatorem Katangi - Mois Katumbi. Jak wiadomo obaj konkurują ze sobą o "fotel" prezydenta. Kabila chce utrzymać władzę, a Katumbi ją zdobyć. Były gubernator Katangi twierdził, że czekał na zezwolenie urzędników na start samolotu z Lubumbashi. Opóźnienia tłumaczył odrzuceniem wniosku państwowych urzędników. Z kolei urzędnicy w Kinszasie „przysięgali na bogów”, że nie odrzucili żadnego wniosku. Mimo drobnych problemów mszę zorganizowano 4 maja o godzinie 11 w kościele Lubumbashi , gdzie politycy oddali hołd Papie Wemba.
Wemba stanowi symbol sukcesu i natchnienia dla biednych Kongijczyków. Poświęcił życie na realizację swej pasji jaką była muzyka. Jego muzyka stanowiła odzwierciedlenie rodzimej kultury, łączącej ludzi i budującej tożsamość narodową. Poprzez muzykę pielęgnował nie tylko kulturę plemienia Tetela z którego się wywodził (utwory „Analengo” i „Ufukutanu”), ale i Luba (utwór „Mukaji” „Wanyi”) czy suahili (utwór „Safari”). Szerzył pozytywny wizerunek Konga w innych krajach. Poprzez muzykę ukazywał piękno kongijskich kobiet, przyrody jak również problemy gospodarczo polityczne państwa.Demokratyczna Republika Konga posiada niezwykle bogata kulturę do której to wkład Wemby jest niezaprzeczalny. Według niego prawdziwa kultura jest tym co łączy społeczeństwa, jest tym co określają jako wspólne, tym co określa ich tożsamość.
Postać Wemby określana jest jako "element dziedzictwa kulturowego Konga". Już za życia zyskał status "nieśmiertelnego". Stał się elementem i symbolem kongijskiego nacjonalizmu. Kongijczycy porównują go z Patrice Lumumbą . Kult Papy Wemba symbolizuje dumę z bycia kongijczykiem. Kongijski nacjonalizm wyraża się zwłaszcza poprzez kulturę. Treść utworów artysty podkreślała kulturę oraz języki narodowe, co wzmocniło tożsamość narodową i jednoczyło Kongijczyków. Według Wemby kulturowy nacjonalizm rósł, a każdy naród ma historyczną rolę do spełnienia, co ukazywał w swych utworach. Uznaje się go za człowieka który za człowieka który zbudował przyszłą siłę narodu.
Ernest Gellner stwierdził, że "nacjonalizm wykorzystuje proliferację kultur i istniejących bogactw kulturowych". Jest głęboko zakorzeniony w pamięci historycznej. Tudzież można go ożywić poprzez martwe języki, tradycji, czy odnowie obiektów historycznych. Właśnie to robił Wemba, dlatego porównuje się go do Lumumby. W swych utworach odnosił się do zjednoczenia społeczeństwa. Twierdził, że nowoczesność nie musi oznaczać odejścia od tradycji. I nie musi stanowić jej przeciwieństwa. Kultura jest bowiem mieszanką tradycji i nowoczesności.
Na podstawie: www. pprd.cd; www.newvision
Zdjęcie za: commons wikimedia.org
Wioleta Gierszewska
